De gevel van een gebouw is het gedeelte van het gebouw dat van buitenaf zichtbaar is. De gevel aan de straatzijde heet de voorgevel, verder zijn er zijgevels en een achtergevel te onderscheiden. Meestal is een gevel van steen, glas of hout, en soms van andere materialen zoals metaal gemaakt. De gevels van eenzelfde gebouw zijn niet altijd van hetzelfde materiaal gemaakt.
Gevel
Gevel deel 2
Is er sprake van een belangrijke gevel dan spreken we van een façade[1][2][3][4] of wanneer het om een rijk uitgewerkte gevel gaat, front (van het Franse front; "voorzijde", "aangezicht").[5] Het onderste gedeelte van een gevel wordt ook wel een pui genoemd wanneer deze afwijkt van de rest van de gevel qua uiterlijk. De architectuur van een gevel wordt bepaald door de vorm, het toegepaste materiaal, de plaats en vorm van ramen en deuren, het aanwezig zijn van erkers of andere vorm bepalende elementen.
Gevel deel 3
In Nederland wordt de gevel van een woonhuis meestal gemetseld van bakstenen, die met elkaar verbonden worden door mortel. De voegen tussen de bakstenen worden gevuld met voegspecie, een soort mortel aangemaakt met zo min mogelijk water. Pas als de voegen gedicht zijn is de gevel gereed. In de gevel zitten openingen voor de ramen en deuren. Muurankers worden gebruikt om van een gebouw een stabiel geheel te maken. Moderne gevels worden vaak uitgevoerd als een spouwmuur. Door deze constructie wordt de doorslag van vocht van buiten naar binnen voorkomen. In feite bestaat de gevel dan uit twee aparte stenen bladen, met daartussen een luchtspouw, geheel of gedeeltelijk gevuld, met isolatiemateriaal voor warmte-isolatie. De gevels van woningen en gebouwen meer in het algemeen vervullen niet alleen een esthetische functie maar dienen ook aan een groot aantal technische eisen te voldoen, in Nederland zoals die zijn vastgelegd in het Bouwbesluit. Het betreft hierbij o.a. de wering van geluid, vocht, wind en ongedierte van buiten, het opnemen en afvoeren van (wind)belastingen, het zorg dragen voor de toetreding van voldoende daglicht en het bijdragen aan een goede warmte-isolatieprestatie.
Gevelonderhoud
Het is nodig de voegen af en toe te onderhouden. Gedurende de levensduur van een gebouw worden de voegen wel eens vervangen als deze barsten of uitbrokkelen. Als de voegen niet meer goed afdichten kan er vocht tussen terechtkomen dat in de winter kan bevriezen waardoor barsten ontstaan. Sterk vervuilde gevels worden wel gereinigd. Ook worden gereinigde gevels regelmatig geïmpregneerd met een vochtwerend middel. Uit onderzoek blijkt dat zowel gevelreiniging als het impregneren grote schade kunnen aanrichten indien niet correct uitgevoerd.
Gevelversiering
De gevels van woonhuizen zijn in de loop der eeuwen geëvolueerd, hetgeen te zien is bijvoorbeeld aan de grachtenhuizen in Amsterdam, Delft of andere oude steden. De ontwikkeling begon met de traditionele trapgevel en evolueerde via een halsgevel naar de klokgevel in de Gouden Eeuw. Deze klokgevel veranderde in steeds plattere ornamenten, tot in men in latere jaren (de 19e eeuw) men vooral de lijstgevel toepaste, waarachter zich een plat dak bevond.
Raam of venster
Soms wordt er verschil gemaakt in de betekenis tussen 'venster' en 'raam'. Een raam is in het algemeen een randwerk waarvan de afzonderlijke onderdelen onderling zijn verbonden en waarin of waarop andere constructiedelen bevestigd kunnen worden. Met andere woorden elk randwerk is een raam(werk). Denk bijvoorbeeld aan een spieraam waarop doek gespannen kan worden om op te schilderen. In de bouwkunde verstaat men onder een raam een randwerk dat vensterruiten of glas omvat en als het beweegbare deel in een venster is aangebracht. Een venster is de opening in de muur en bestaat dus uit een kozijn met eventueel een raam. Een venster wordt ook overdrachtelijk gebruikt als een bepaalde kijk op iets wordt bedoeld.
Raam of venster deel 2
Materialen om ramen van te maken zijn onder andere: hout, kunststof, aluminium en staal. Er zijn verschillende typen ramen, de aanduiding slaat meestal op de manier hoe een raam beweegt wanneer het wordt geopend bijvoorbeeld: draairaam, uitzetraam, kiepraam, schuifraam, draaikiepraam, valraam en tuimelraam. In Nederland en België zijn ramen vaak voorzien van dubbel glas voor isolatie. Vaak kan een raam aan de buitenkant worden afgesloten met blinden of rolluiken, en aan de binnenkant een gordijn, rolgordijn of iets dergelijks. In de zomer wordt een raam vaak afgesloten met een hor als het open gezet wordt, om te vermijden dat ongedierte zoals muggen en vliegen binnen vliegt. Het Engelse woord 'window' is een 'venster', en kan op dezelfde manier overdrachtelijk gebruikt worden. Een bijzondere vorm van een raam is een gebrandschilderd glas-in-loodraam van een kerk.
Renovatie
Renovatie of renoveren (uit het Latijn: renovare = vernieuwen) is herstellen en wanneer nodig gedeeltelijk vernieuwen van een bestaand pand, waardoor het weer bruikbaar wordt naar de huidige maatstaven en normen. Wanneer een gebouw geheel wordt gesloopt en opnieuw wordt opgebouwd, spreken we van herbouw of nieuwbouw. Er zijn vele voorbeelden van renovatie, zoals monumentale panden, die onder monumentenzorg vallen, weer in oude glorie herstellen, waarbij wel aan de hedendaagse veiligheidseisen en levensstandaard wordt voldaan. Bijvoorbeeld oude grachtenpanden en boerderijen worden op zo'n manier voor het nageslacht gespaard.
Restauratie
Restauratie zijn die handelingen aan een beschadigd of gedeeltelijk verloren gegaan voorwerp met het doel deze terug te brengen in een van tevoren gedefinieerde toestand. Een extreme vorm van renovatie of restauratie is het optrekken van nieuwbouw achter een bestaande gevel. Voor deze werkwijze bestaat de term façadisme. Bij renovatie kunnen karakteristieke eigenschappen gecombineerd worden met moderne vernieuwingen. Een renovatie wordt veelal uitgevoerd door een aannemer of bouwbedrijf. Tegenwoordig is het verplicht een asbestinventarisatie op te laten stellen voor renovatie, om medewerkers voor blootstelling aan asbest te behoeden. Veel oude molens worden gerenoveerd, soms alleen als toeristische trekpleister, soms ook om weer professioneel gebruikt te kunnen worden als korenmolen of voor polderbemaling.